HPV aşısı, insan papilloma virüsüne karşı bağışıklık oluşturarak bu virüsün yol açabileceği sağlık sorunlarından korunmayı amaçlayan bir aşıdır. HPV, genellikle cinsel yolla bulaşır ve kadınlarda rahim ağzı kanseri ile erkeklerde bazı genital kanser türlerine ve genital siğillere neden olabilir.
Kimler HPV Aşısı Olmalıdır?
HPV aşısı, genellikle 9 ile 26 yaş arasındaki bireyler için önerilir. Özellikle cinsel yaşama başlamadan önce uygulandığında daha yüksek koruyuculuk sağlar. Hem kadınlara hem erkeklere uygulanabilir. Daha önce HPV ile karşılaşmış bireyler de, farklı virüs tiplerine karşı korunmak adına aşı yaptırabilirler.
HPV Aşısı Nasıl Uygulanır?
Aşı, üst kol kasına enjeksiyon yoluyla yapılır. Genellikle üç doz şeklinde uygulanır: ilk dozdan sonra 1-2 ay içinde ikinci doz, altı ay sonra ise üçüncü doz yapılır. En iyi etki için tüm dozların tamamlanması gerekir. Aşı sonrası kişi kısa süre gözlem altında tutulabilir.
HPV Aşısının Yan Etkileri Var mı?
Aşı çoğunlukla güvenlidir. En sık görülen yan etkiler, enjeksiyon yerinde ağrı, kızarıklık ve şişliktir. Bazı kişilerde hafif ateş, baş ağrısı veya halsizlik gibi geçici belirtiler olabilir. Ciddi yan etkiler çok nadir görülür. Her aşı gibi, HPV aşısı da bireysel sağlık durumu göz önünde bulundurularak doktor önerisiyle uygulanmalıdır.
HPV Hangi Hastalıklara Yol Açar?
HPV, kadınlarda rahim ağzı, vajina ve vulva kanserlerine; erkeklerde penis ve anüs kanserlerine yol açabilir. Ayrıca her iki cinsiyette de genital siğillere ve boğaz kanserlerine neden olabilir. Bazı HPV tipleri daha yüksek kansere yol açma potansiyeline sahiptir.
HPV Testi Nedir?
HPV testi, vücutta HPV varlığını belirlemek için yapılan bir taramadır. Genellikle rahim ağzı kanseri taraması sırasında uygulanır. Serviks bölgesinden örnek alınarak laboratuvarda virüsün DNA’sı araştırılır. Test, özellikle 30 yaş üzeri kadınlarda önerilmektedir.
HPV Aşısı Çeşitleri Nelerdir?
HPV aşısı iki ana tipte sunulur:
-
Bivalan aşı (Cervarix): HPV 16 ve 18’e karşı koruma sağlar.
-
Dörtlü aşı (Gardasil): HPV 6, 11, 16 ve 18 tiplerine karşı etkilidir.
Gardasil, ayrıca erkeklerde de genital siğillere karşı koruma sunar. Her iki aşı da üç doz şeklinde uygulanır.
HPV Aşısı Genital Siğillere Karşı Tam Koruma Sağlar mı?
HPV aşısı, genital siğillere neden olan HPV 6 ve 11 tiplerine karşı güçlü bir koruma sağlar. Ancak bu koruma %100 değildir. Aşı, siğil riskini büyük oranda azaltır, ancak diğer korunma yöntemleriyle desteklenmesi önerilir.
HPV Aşısı Ne Zaman Koruma Sağlamaya Başlar?
Tam bağışıklık, genellikle aşı serisinin tamamlanmasından sonraki aylarda gelişir. İlk dozdan sonra da kısmi koruma sağlansa da, maksimum etki üç dozun tamamlanmasıyla elde edilir.
HPV Aşısı Nerede Yapılır?
HPV aşısı, devlet hastaneleri, sağlık ocakları, özel hastaneler veya aile hekimliklerinde yapılabilir. Bazı ülkelerde belirli yaş gruplarına ücretsiz olarak sunulmaktadır. Yerel sağlık kuruluşlarından bilgi alınabilir.
Aşı Sonrası Rahim Ağzı Tarama Testine Gerek Var mı?
Evet. Aşı, bazı HPV tiplerine karşı koruma sağlasa da, tüm tipleri kapsamaz. Bu nedenle rahim ağzı kanseri taramaları (Pap smear, HPV testi) aşı sonrası da düzenli olarak yapılmalıdır.
HPV aşısı, HPV enfeksiyonuna maruz kalınmadan önce yapılması gerektiği için, cinsel aktivite öncesi aşılanmanın yapılması önerilir. Ayrıca, HPV aşısı, HPV enfeksiyonunu veya rahim ağzı kanserini tedavi etmez, yalnızca HPV’ den koruma sağlar.
HPV Aşısı Ne Kadar Süre Koruma Sağlar?
Yapılan araştırmalar, HPV aşısının en az 10 yıl boyunca koruyuculuk sağladığını göstermektedir. Bu süre zarfında bağışıklık güçlü kalır. Koruma süresi kişisel bağışıklık durumuna göre değişebilir ve uzun vadeli etkilere dair çalışmalar devam etmektedir.
