Kocaeli Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi Psikoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Dr. Ali Ruhan Çelik, sınav döneminde kaygılı olan öğrencilere EMDR terapisi önerdi.
Kocaeli Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi Psikoloji Ana Bilim Dalı Başkanı, Öğretim Üyesi ve Klinik Psikolog Dr. Ali Ruhan Çelik, sınav dönemi yaklaşırken öğrencilerin sadece kalemlerinin değil kaygılarının da keskinleştiğini, “Eller titriyor, kalp hızlanıyor, zihin boşalıyor. Oysa çoğu zaman sınavın zorluğundan çok, zihnin içindeki “başarısız olacağım” sesi öğrenciyi en çok yoran şey oluyor.” şeklinde ifade etti.
“‘BAŞARISIZ OLACAĞIM’ SESİNİ SUSTURMAK MÜMKÜN
Kocaeli Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi Psikoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Dr. Ali Ruhan Çelik sözlerine şöyle devam etti:
“Peki “başarısız olacağım” sesini susturmak mümkün mü? Yanıt: Evet. Hem de göz hareketleriyle. Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme terapisi, bilinen adıyla EMDR, ilk olarak travma sonrası stres bozukluğu tedavisinde geliştirildi. Ancak zamanla yalnızca savaş, afet ya da istismar gibi büyük travmalara değil, “küçük ama derin iz bırakan” yaşam olaylarına da etkili olduğu keşfedildi. Bunlardan biri de sınav kaygısıdır.
Bir öğrencinin sınav anında yaşadığı yoğun kaygı, yalnızca o güne ait değildir. Belki de yıllar önce “tembel” olarak etiketlendiği bir an, tahtaya kaldırıldığında donakaldığı bir gün ya da ailesinden gördüğü baskı… Zihin bu anıları işlerken zorlanmış ve bir şekilde “Ben yapamam” sonucuna ulaşmıştır.
Veya; Zihin belki de sınavı, sınav gününü veya sonrasında olacakları öyle bir felaketleştirir ki… O günün gelmesini istemez, o güne ait -ders çalışmak gibi- ne varsa kaçınır. EMDR tam da bu noktada devreye girer: Bu eski anıları yeniden işler, travmatik yükünü azaltır. Gelecekteki felaket senaryosu üzerine beyindeki çift yönlü senkronizasyonu uyarır ve danışanın bugünkü düşünce sistemini yeniden organize eder.
EMDR İLE SINAV KAYGISI NASIL AŞILIR?
Terapist, danışanın performans kaygısını tetikleyen geçmiş anıları hedef alır. Örneğin: “Ortaokulda matematik sınavında başarısız olmuştum ve herkes bana gülmüştü.” Bu anı üzerine odaklanılır, danışanın bu anıyla ilgili bedensel duyumları, duyguları ve inançları aktive edilir. Ardından, çift yönlü uyarım (göz hareketleri, dokunma veya seslerle) kullanılarak anı yeniden işlenir.
Gelecekteki felaket senaryosunun bir resmi çizilerek o gün yaşantılanmaya çalışılır. Bu esnada terapist beynin çift yönünü aktive ederek gelecek kaygısı, felaket senaryosu duyarsızlaştırılır ve ortadan kalkar. Seanslar ilerledikçe “Ben yetersizim” gibi olumsuz inançlar yerini “Hazırım” veya “Bu sınav sadece bir sınav” ‘’Bununla baş edebilirim’’ gibi daha gerçekçi bilişlere bırakır.
SADECE BİLGİ DEĞİL, ZİHİNSEL ALAN DA AÇMAK
Son yıllarda yapılan çalışmalar, EMDR’nin sınav kaygısını azaltmada etkili olduğunu göstermektedir. Bu terapi ile bilirlikte öğrencilerin sadece sınav performansı değil, genel özgüvenleri, uyku kaliteleri ve motivasyonları da artmaktadır.
Sınavlar bilgi kadar psikolojik dayanıklılık da ister. EMDR, öğrencilerin zihninde yer açar. Yıllardır bir çöp gibi birikmiş “başarısızlık anılarını” dönüştürerek, felaket senaryolarını, korkuları, kaygıları ortadan kaldırarak o alanı yeni inançlarla doldurur: “Yapabilirim”, “Hazırım”, “Kendime güveniyorum.”
